وضع کنونی حکومت محلی کردستان عراق – گویا روشن

---

وضع کنونی حکومت محلی کردستان عراق

نویسنده: گویا روشن

مردم کردستان عراق، با وجود سال‌ها ستم و سرکوب از سوی رژیم بعث، همواره مردمانی نجیب، صبور و بااخلاق شناخته شده‌اند. زبان رسمی در این منطقه کردی و عربی است و به‌دلیل مهاجرت و پناهندگی در ایران، بخش زیادی از جمعیت نیز با زبان فارسی آشنایی دارند.

زنان در مجالس و مناسبت‌های رسمی لباس محلی کردی بر تن می‌کنند، در حالی که در زندگی روزمره بیشتر از پوشش‌های معمول استفاده می‌شود. اما مردان بسیاری همچنان لباس سنتی کردی را حفظ کرده‌اند و با افتخار می‌پوشند.

در این منطقه، شکاف و نابرابری طبقاتی به‌وضوح دیده می‌شود. بیش از ۸۰ درصد مردم با حقوقی کمتر از ۳۰۰ دلار در ماه زندگی می‌کنند؛ در حالی که هزینه‌های زندگی، به‌ویژه اجاره‌خانه و برق، بسیار بالاست. این وضعیت معیشت خانوارها را به شدت تحت فشار قرار داده است.

به گفته یکی از خبرنگاران شبکه تلویزیونی کردستان، استخدام در ادارات دولتی بر پایه شایستگی نیست. بستگان و نزدیکان مقامات حکومتی بدون داشتن هیچ‌گونه مسئولیت یا اشتغال مشخص، حقوق دریافت می‌کنند و تنها هنگام پرداخت حقوق دیده می‌شوند. از این رو، بسیاری از مردم منطقه که از حداقل امکانات زندگی محروم‌اند، به ناچار به عرب‌هایی پیوسته‌اند که از جنوب عراق به دلیل جنگ گریخته‌اند و در شرایط اسف‌بار در چادرها زندگی می‌کنند.

آقای ا.ر، عضو شورای منطقه، می‌گوید:

«بارها افراد خیرخواه خواسته‌اند در منطقه سرمایه‌گذاری کنند و برای مردم حداقل امکانات را فراهم آورند، اما حکومت حتی حاضر به واگذاری چند هکتار زمین هم نشده است.»

در همین حال، چهره‌هایی مانند هیرو ابراهیم (همسر جلال طالبانی) نه تنها زمین‌هایی در کردستان، بلکه اراضی منطقه کرکوک را نیز تصاحب کرده‌اند و خود را مالک آن سرزمین می‌دانند.

رهبران دو حزب اصلی کردستان— حزب دموکرات کردستان عراق و اتحادیه میهنی کردستان— پیش از عملیات آمریکا در عراق، سال‌ها در تقابل و دشمنی شدید با یکدیگر بودند و بنا به گفته هواداران قدیمی‌شان، مردمانی را که دارای یک نژاد و مذهب بودند، به جان یکدیگر انداختند. اما امروز، این دو جناح به اتحاد رسیده‌اند و حلقه نزدیک به آن‌ها از بهترین امکانات و امتیازات برخوردار است.

بودجه‌ای که سالانه از بغداد برای اداره کردستان پرداخت می‌شود، تنها بخشی اندک از آن صرف مردم می‌گردد؛ باقی آن به ثروت رهبران حزبی افزوده می‌شود. این در حالی است که مردم حتی از ابتدایی‌ترین امکانات زندگی مانند آب آشامیدنی سالم و برق دائمی محروم‌اند. فرصت‌های شغلی و کارآفرینی وجود ندارد و از نظر علمی و فرهنگی نیز منطقه در وضعیت بسیار ضعیفی قرار دارد. برای ساده‌ترین درمان‌ها و جراحی‌ها، مردم ناچارند به کشورهای همسایه مانند اردن، ایران یا سوریه سفر کنند که هزینه‌های سنگینی در پی دارد.

اگرچه در منطقه پروژه‌های گسترده‌ای برای ساخت‌وساز توسط سرمایه‌داران خارجی در جریان است، اما مردم محلی توان خرید این خانه‌ها را ندارند و تنها می‌توانند با حسرت به آن‌ها نگاه کنند. از همین رو، بازار مسکن از کم‌سودترین حوزه‌ها در منطقه به شمار می‌رود.

بخش زیادی از مردم کردستان بر این باورند که سران حکومت دغدغه‌ای برای رفاه و امنیت آنان ندارند و تنها در اندیشه منافع شخصی خود هستند. مردم به‌دلیل نداشتن رهبری که مدافع واقعی حقوقشان باشد و همچنین بحران‌های سیاسی و امنیتی منطقه، امکان اعتراض و مخالفت سازمان‌یافته ندارند و ناچارند وضع موجود را تحمل کنند.

اگر این شرایط ادامه یابد، نمی‌توان به توسعه اقتصادی و استقرار دموکراسی در کردستان عراق امید بست. منطقه نیازمند سرمایه‌گذاری جدی در بخش‌های علمی، آموزشی و کارآفرینی‌ست؛ در غیر این صورت، وابستگی مطلق به درآمدهای نفتی— که آینده آن هم نامشخص است— به نابسامانی‌های بیشتر و فروپاشی زیرساخت‌های اجتماعی خواهد انجامید. در آن صورت، جامعه با بحران‌هایی چون آشوب، نارضایتی گسترده و از بین رفتن ثبات روبرو خواهد شد.